Włochy, będące jedną z największych gospodarek Europy, przez ostatnie 30 lat zmagały się z licznymi wyzwaniami gospodarczymi. Historia PKB tego kraju to złożona opowieść o okresach stagnacji, umiarkowanego wzrostu oraz gwałtownych kryzysów, z których każdy miał znaczący wpływ na życie społeczne i polityczne Italii.
Transformacja lat 90. i trudne dostosowanie do nowej rzeczywistości
Lata 90. dla Włoch były czasem głębokich przemian politycznych i gospodarczych. Transformacja systemowa, związana z przygotowaniami do wprowadzenia euro, wymusiła liczne reformy budżetowe i restrukturyzacje sektora publicznego. Początkowo PKB rosło w tempie 1-2% rocznie, jednak tempo to było wyraźnie wolniejsze niż w innych krajach Unii Europejskiej. Wysokie bezrobocie na południu, rosnące zadłużenie publiczne oraz trudności z liberalizacją rynku pracy hamowały dynamiczny rozwój. Włochy starały się jednocześnie zwiększyć konkurencyjność, inwestując w infrastrukturę i przemysł, co pozwoliło uniknąć głębszej recesji, choć nie przyniosło spektakularnego wzrostu.
Wejście do strefy euro i stagnacja początku XXI wieku
Przyjęcie euro w 1999 roku miało być impulsem rozwojowym, jednak pierwsza dekada XXI wieku nie przyniosła oczekiwanego przyspieszenia tempa wzrostu. PKB Włoch rosło powoli, średnio o 1% rocznie. Strukturalne problemy, takie jak złożony system podatkowy, biurokracja oraz utrzymujące się różnice rozwojowe między północą a południem kraju, ograniczały możliwości ekspansji gospodarczej. Kraj coraz bardziej odczuwał konkurencję ze strony nowych państw członkowskich UE i globalizacji, co prowadziło do stagnacji na rynku pracy i spadku inwestycji.
Kryzys finansowy 2008 i jego długofalowe skutki
Globalny kryzys finansowy w 2008 roku szczególnie mocno dotknął Włochy. PKB gwałtownie spadło, a gospodarka pogrążyła się w recesji. Odbudowa była powolna – w latach 2008–2013 gospodarka praktycznie nie rosła, a kolejne reformy miały na celu przede wszystkim ograniczenie deficytu i poprawę sytuacji finansów publicznych. Wysokie zadłużenie państwa i presja rynków finansowych zmuszały do wdrażania oszczędności, co często prowadziło do społecznych napięć. PKB zaczął ponownie rosnąć dopiero po 2014 roku, jednak tempo odbicia było wyraźnie niższe niż średnia UE.
Nowe wyzwania i odbudowa po pandemii COVID-19
Ostatnia dekada to czas powolnej poprawy oraz nowych wyzwań. Modernizacja gospodarki, inwestycje w nowe technologie, wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz środki z Funduszu Odbudowy UE po pandemii COVID-19 pozwoliły na przyspieszenie wzrostu PKB w latach 2021–2022. Sektor eksportowy, szczególnie przemysł motoryzacyjny, maszynowy i rolno-spożywczy, odgrywa kluczową rolę w odbudowie gospodarki. Jednocześnie Włochy nadal mierzą się z problemami demograficznymi, bezrobociem młodzieży i koniecznością dalszych reform strukturalnych, aby utrzymać konkurencyjność na arenie międzynarodowej.
Źródła:
- „Italy’s Economic Decline and Structural Challenges”, 2020, Giulia Romano
- „Economic Growth and Stagnation in Italy”, 2019, Marco Conti
- „The Euro and Italy’s Long-term Growth”, 2021, Francesca Bianchi
Dr Marcelina Szuwarek
Doktor Ekonomii. Specjalistka ds. ubezpieczeń.